Afvalrecht?!
Door: mr. Shannon Terpstra
Het is weer september en dat betekent dat miljoenen vrijwilligers ‘hun handen uit de mouwen steken’. Het is namelijk weer: WORLD CLEANUP DAY. Een jaarlijkse wereldwijde actie om het probleem van zwerfvuil op straat en in de natuur aan te pakken door het organiseren van opruimacties. Ook Curaçao doet op 16 september weer mee met dit mooie initiatief. Het Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur heeft als doelstelling om vóór 2030 het zwerfafval te reduceren met 90%. Maar welke regels gelden er op dit moment voor het schoonhouden van ons prachtige Curaçao en wat zijn de sancties op het niet naleven van die regelgeving? En wat nu als uw buren een enorme berg afval in hun tuin hebben en u daar last van heeft? Welke stappen kunt u dan ondernemen?
Een stukje historie
Toen Curacao nog een eilandgebied was binnen de Nederlandse Antillen werd in 1995 een Eilandverordening houdende regelen betreffende vaste en chemische afvalstoffen ingevoerd, ook wel de Afvalstoffenverordening genoemd. Daarin stonden regels over het verwerken en verwijderen van verschillende soorten afvalstoffen. Toen Curacao op 10 oktober 2010 een onafhankelijk land werd, is deze Eilandverordening komen te vervallen waardoor er geen boetes meer opgelegd konden worden voor dumpen van afval. Er was immers geen wettelijke basis meer voor het verbieden en bestraffen van het dumpen van afval op straat.
Landsverordening Openbare Orde
Daar heeft het Land Curacao verandering in gebracht door op 22 juli 2015 de Landsverordening Openbare Orde[1] in te voeren. Daarin is het dumpen van afval strafbaar gesteld. In artikel 20 is bepaald dat het verboden is afval of resten van etenswaren, bussen, papier of andere voorwerpen of stoffen neer te leggen, te werpen of zichtbaar achter te laten op of aan de openbare weg. In datzelfde artikel is ook bepaald dat degene die een werkzaamheid op of aan de openbare weg verricht, verplicht is hetgeen ten gevolge daarvan op de openbare weg achterblijft, onmiddellijk na afloop op te ruimen.
Onder de ‘openbare weg’ wordt verstaan alle straten, wegen, stegen, gangen, paden pleinen, plaatsen, etc. die voor de publieke dienst bestemd zijn en voor iedereen toegankelijk zijn. Ook watervlakten behoren tot de openbare weg.
Wie mag handhaven en wat zijn de sancties?
De politie, waaronder ook recherche, en buitengewone agenten zijn bevoegd handhavend op te treden tegen het dumpen van afval op straat. Indien het voor de handhaving (redelijkerwijs) noodzakelijk is, mogen zij inlichtingen vragen, goederen opnemen en onderzoeken maar ook plaatsen betreden zonder uitdrukkelijke toestemming van de bewoner.
Handelen in strijd met artikel 20 van de Landsverordening Openbare Orde is een overtreding en wordt gestraft met een hechtenis van ten hoogste twee maanden of een geldboete van ten hoogste de tweede categorie, namelijk NAf. 5.000,-.
Het dumpen van afval op straat is dus een overtreding van de openbare orde en derhalve strafbaar. Er kan daarbij dus zelfs een gevangenisstraf opgelegd worden. Echter zijn deze regels alleen van toepassing op de ‘openbare weg’. Maar wat nou als uw buren zoveel afval in hun tuin hebben dat dit geuroverlast en ongedierte veroorzaakt? Dan is er geen sprake van een openbare weg. Welke regels gelden er dan?
Burenrecht
Natuurlijk is hygiëne een relatief begrip en wat de een netjes vindt, zal de ander rommel vinden. Maar wanneer iemand daadwerkelijk overlast van zijn buren ondervindt, ontstaat er een probleem. Dergelijke geschillen worden beheerst door het burenrecht.
Op grond van artikel 5:37 van het Burgerlijk Wetboek mag de eigenaar van een erf geen onrechtmatig hinder toebrengen aan eigenaars van andere erven zoals het verspreiden van stank, maar ook rumoer, rook, trillingen, etc. Er dient dus niet alleen sprake te zijn van hinder, maar die hinder dient ook onrechtmatig te zijn. Daarbij ligt de grens tussen de vrijheid om rommel te maken en de belangen van omwonenden. Indien u overlast heeft van uw buren is het aan te raden eerst met elkaar in gesprek te gaan. Indien dat niet mag baten kunt u een advocaat inschakelen en/of naar de rechter gaan.
De rechter zal beoordelen of de door u ondervonden hinder onrechtmatig is. Er wordt bij die beoordeling gekeken naar de omstandigheden van het geval, waaronder de ernst van de hinder, de duur en de aard alsook de veroorzaakte schade. Naar de rechter gaan is echter kostbaar en tijdrovend, waardoor het aan te bevelen is om toch eerst het gesprek met de buren aan te gaan.
Conclusie
De Landsverordening Openbare Orde bepaalt dat het niet toegestaan is op de openbare weg afval te dumpen. Dit is een overtreding waarop een geldboete of zelfs gevangenisstraf staat. Wanneer er geen sprake is van de openbare weg en u te maken hebt met buren die afval in hun tuin verzamelen, dan wordt dat beheerst door het burenrecht van het Burgerlijk Wetboek. Daarbij dient de rechter een afweging te maken of sprake is van onrechtmatige hinder. Natuurlijk kan een geldboete, gevangenisstraf of ruzie met uw buren voorkomen worden, als iedereen netjes zijn afval opruimt.
Doe daarom allemaal mee met Curacao Clean Up Day en:
Tene Kòrsou Limpi!
Landsverordening van de 22ste juli 2015 houdende vaststelling van regels ter bevordering van de openbare orde, rust en veiligheid, en ter bescherming van de gemeenschap.
Photo by Gary Chan on Unsplash